Zawody krótkofalarskie. Najczęściej zadawane pytania

Autor: EI8IC
Tłumaczenie: SP5UAF
Uzupełnienia: SP5GNI, SP5JSZ, SP5UAF
Ostatnia aktualizacja: 2019-09-05

Pierwsze starty w zawodach bywają frustrujące, a wynik może znacznie odbiegać od oczekiwań. Zwykle pojawia się wtedy wiele pytań i wątpliwości: dotyczących kategorii, sposobu pracy, przygotowania dziennika itd.

Wiele tego typu zasadniczych wątpliwości jest wyjaśnionych w tym rozdziale. Informacje tutaj zaprezentowane pierwotnie (w pierwszej wersji „ABC Zawodów”) były tłumaczeniem publikacji irlandzkiego krótkofalowca EI8IC. Z biegiem czasu niektóre informacje nieco się zdezaktualizowały i  konieczne stało się przeredagowanie treści. Po zmianach tekst zawiera zarówno niektóre wskazówki oryginalnie spisane przez EI8IC, jak też uzupełnienia dokonane w późniejszym czasie przez tłumacza.

Radioamatorzy organizują zawody, aby podnosić swoje umiejętności operatorskie. Udział w zawodach jest otwarty dla wszystkich krótkofalowców, którzy posiadają ważne licencje, pozwalające im na pracę na pasmach i emisjami, których dotyczą zawody (TNX EI8IC).
Nie, udział w zawodach nie wymaga powiadamiania kogokolwiek. Wystarczy po prostu włączyć radio i rozpocząć pracę. Jedyne przypadki, które wymagają wcześniejszego zgłoszenia uczestnictwa to niektóre z zawodów typu Field Day Contest, gdzie organizatorzy wymagają zgłoszenia, z jakiego terenowego QTH zamierzamy startować w zawodach. (TNX EI8IC)
Podstawowym źródłem informacji są kalendarze zawodów. Są one publikowane m.in w prasie krótkofalarskiej, ale najlepszym, najłatwiej dostępnym źródłem informacji są kalendarze internetowe. Najbardziej kompleksowy, pełny i na bieżąco aktualizowany jest kalendarz zawodów publikowany przez amerykańskiego krótkofalowca WA7BNM. Znajduje się pod adresem http://www.hornucopia.com/contestcal/. Z kolei kalendarz zawodów krajowych znajdziemy na stronie Polskiego Związku Krótkofalowców https://pzk.org.pl/viewpage.php?page_id=35. Zawody zwykle mają stałe terminy w ciągu roku, np. SP DX Contest odbywa się zawsze w pierwszy weekend kwietnia, część telegraficzna CQWW ma miejsce zawsze w ostatni pełny weekend listopada itd. (TNX SP5GNI, SP5UAF).
Kiedy już znajdziesz zawody, w których chciałbyś wystartować, koniecznie zapoznaj się z ich regulaminem. Najlepiej wydrukuj lub zapisz na dysku komputera treść regulaminu. Zwróć szczególną uwagę na termin zawodów, pasma, emisje oraz numery kontrolne wymieniane w czasie łączności w zawodach. Zasadniczą ideą zawodów jest nawiązanie jak największej liczby łączności z innymi uczestnikami zawodów. W niektórych zawodach nawiązuje się łączności ze stacjami z całego świata (np. CQ WW DX Contest, CQ WPX Contest), w innych nawiązuje się łączności ze stacjami z określonego kraju czy terenu (np. SP DX Contest, JI/DX Contest, Oceania DX Contest). Właśnie z regulaminu zawodów dowiemy się, z którymi stacjami można nawiązywać łączności. (TNX EI8IC)
W każdych zawodach uczestniczące stacje nadają tzw. numer kontrolny (ang. Contest Exchange). Każdy regulamin zawodów określa, z jakich elementów składa się numer kontrolny. W wielu wypadkach jest to raport RS (na fonii) lub RST (na telegrafii) oraz dodatkowa informacja, którą może być kolejny numer łączności w zawodach (począwszy od 001), informacja o lokalizacji (np. numer strefy WAZ, numer strefy ITU), wiek operatora itp. (TNX EI8IC)
W przypadku zawodów, gdzie podaje się kolejny numer łączności, podaje się go w postaci trzech cyfr, np. 001, 002, 003 itd. Jeśli liczba łączności przekroczy 999, podawany jest numer czterocyfrowy. W zawodach telegraficznych stacje dość często nadają cyfry skrócone, co dla początkujących krótkofalowców może być mylące, np. cyfra 9 (----.) jest nadawana skrótowo jako N (-.), cyfra 0 (-----) jest nadawana skrótowo jako T (-) itd. (TNX EI8IC)
Nie ma reguły, która by to określała, ale generalnie prawie wszyscy nadają 599 na CW lub 59 na SSB, mimo iż rzeczywista siła sygnału nie wynosi S=9. Jeśli chcesz, możesz nadawać rzeczywisty raport RS lub RST, ale musisz przy tym uważać, aby nie popełnić błędu przy logowaniu (większość programów komputerowych przeznaczonych do pracy w zawodach domyślnie wstawia w polu raportu wartość 59 lub 599). (Należy także zwrócić uwagę, że organizatorzy niektórych zawodów w ogóle nie wymagają podawania RS(T), ale jedynie grupy kontrolnej (np. numeru QSO). To zawsze jest zapisane w regulaminie. (TNX EI8IC, SP5JSZ)
To zależy od posiadanego doświadczenia, wyposażenia stacji oraz specyfiki samych zawodów. Zwykle lepiej zacząć od poszukiwania stacji. To da przegląd tego, co dzieje się na pasmach, jaka jest siła sygnałów, w jakim kierunku jest propagacja. W ten sposób także łatwiej znajdziesz czystą częstotliwość, na której możesz podać wywołanie w zawodach. W dużych zawodach zazwyczaj bardzo trudno znaleźć wolną częstotliwość. Najczęściej nieco mniej oblegane są krańcowe wycinki poszczególnych pasm. (TNX EI8IC)
Należy wykorzystywać tylko segmenty pasm przeznaczone do pracy w zawodach. W czasie zawodów zawsze na paśmie będą pojawiać się krótkofalowcy, którzy nie chcą startować w zawodach (entuzjaści SSTV, emisji cyfrowych itd.). Segmenty pasm przeznaczone do pracy w zawodach zostały wyznaczone przez IARU (International Amateur Radio Union). (TNX EI8IC, SP5UAF)
Startowanie w zawodach tego nie wymaga, ale komputer znacznie ułatwia pracę. Chodzi o bieżące sprawdzanie, czy z wołaną stacją była już nawiązana łączność, śledzenie wyniku, stanu mnożników itp. W przypadku zawodów telegraficznych znacznym ułatwieniem jest wykorzystanie klawiatury do nadawania. Ponadto coraz więcej organizatorów zawodów wymaga przesyłania dzienników tylko w postaci elektronicznej, co sprawia, że korzystanie z komputera staje się konieczne. (TNX EI8IC, SP5UAF)
Pasjonaci zawodów krótkofalarskich mają do wyboru wiele programów wspomagających pracę w zawodach: darmowych i komercyjnych. Programy contestowe, pracujące w systemie DOS to już historia. Współczesne oprogramowanie coraz częściej wymaga systemu Windows minimum w wersji 7. Używany do zawodów komputer nie musi być szybki. Procesorem typu 2.33GHz, z pamięcią operacyjną 2GB i dyskiem 40GB z pewnością poradzą sobie z obsługą współczesnych programów contestowych. Dobrze jest posiadać komputer dedykowany i skonfigurowany tylko do pracy w zawodach. Warto dodać, że programy contestowe znajdą dla siebie także użytkownicy systemów z rodziny Linux oraz użytkownicy sprzętu Apple. (TNX SP5UAF)
Jak najbardziej TAK! Jeśli jesteś lub będziesz pasjonatem zawodów, już sam udział da ci wiele zadowolenia. Oczywiście trudno jest współzawodniczyć z doskonale wyposażonymi, silnymi stacjami contestowymi. Jednakże startując w zawodach możesz porównywać swój wynik ze stacjami, które posiadają wyposażenie podobne do twojego, możesz dążyć do poprawienia swojego wyniku z poprzednich lat, czy wreszcie polować na nowe kraje. Musisz także pamiętać, że silne stacje pod koniec zawodów bardzo często zaczynają przeszukiwać pasma i wtedy często zwracają uwagę nawet na bardzo słabe sygnały. Poza tym - co jest bardzo ważne - każdy udział w zawodach to zdobywanie nowych doświadczeń. Należy także wiedzieć, że w wielu większych zawodach są kategorie przeznaczone dla słabszych stacji, np. w zawodach WPX w kategorii Single Operator wydzielone są sekcje Low Power (kategoria dla stacji używających nadajników o mocy wyjściowej nie przekraczającej 100 W), QRP (kategoria dla stacji używających nadajników o mocy wyjściowej nie przekraczającej 5 W) czy Rookie (kategoria dla początkujących operatorów, którzy posiadają licencje nie dłużej niż trzy lata). W przypadku każdych zawodów należy dokładnie zapoznać się z regulaminem, aby sprawdzić, do której kategorii chcemy zgłaszać wynik. (TNX EI8IC, SP5UAF)
W zawodach nie ma wymagań, które by określały, jaką minimalną ilość czasu musisz poświęcić na pracę. Co więcej - niektóre z zawodów (np. bardzo popularne IOTA Contest) - posiadają oddzielne kategorie, klasyfikujące uczestników zależnie od ilości czasu poświęconego na udział w zawodach (oddzielne kategorie dla stacji, które pracowały 12 godzin oraz 24 godziny). Należy także pamiętać, że jest wiele zawodów, które trwają zaledwie kilka godzin. (TNX EI8IC)
W większości przypadków organizatorzy nie narzucają konieczności wysyłania dzienników, choć można powiedzieć, że ich wysłanie jest dobrym zwyczajem. Zawsze można wysłać swój dziennik jedynie do kontroli (tzw. check-log). (TNX EI8IC)
Szczegółowe wymagania dotyczące wyglądu dzienników oraz informacje, gdzie wysłać dziennik są zawsze umieszczone w regulaminie zawodów. Komputerowe programy contestowe generują pliki w odpowiednim formacie, zawierające wszystkie niezbędne dane. Należy pamiętać, aby przed wysłaniem wygenerowany przez program plik nazwać w następujący sposób: własny_znak.log (np. sp5xyz.log, sp0aaa.log itp.). Przygotowany w ten sposób plik w większości wypadków można przesłać pocztą elektroniczną na adres e-mail komisji zawodów lub wysłać za pośrednictwem internetowego formularza udostępnionego przez organizatora zawodów. W wielu wypadkach nadal możliwe jest przesłanie tradycyjnego, papierowego logu, choć coraz częściej organizatorzy zawodów wymagają przesyłania dzienników wyłącznie w postaci elektronicznej. (TNX EI8IC, SP5UAF)
Jeśli używasz programu contestowego, wynik jest liczony automatycznie na podstawie wprowadzonych łączności. Zasady obliczania końcowego rezultatu mogą się znacznie różnić w przypadku poszczególnych zawodów. W tym miejscu wypada ponownie odesłać do regulaminu zawodów, gdzie zawsze znajdują się szczegółowe informacje dotyczące tego, jak punktowane są poszczególne łączności, co jest mnożnikiem oraz jak obliczyć końcowy rezultat. Posłużmy się przykładem zawodów CQ WW. Tutaj łączność z własnym kontynentem daje 1 punkt, łączność z innym kontynentem daje 3 punkty. Mnożnikiem są kraje z listy DXCC oraz strefy WAZ. Załóżmy, że w zawodach przeprowadziłeś 100 łączności ze stacjami z Europy (po 1 punkcie za QSO) i 50 łączności ze stacjami z innych kontynentów (po 3 punkty za QSO). Wśród tych 150 łączności jest 45 krajów oraz 20 stref. W rezultacie twój dorobek punktowy wynosi: (100 * 1) + (50 * 3) = 250 punktów. A zatem końcowy rezultat wynosi: 250 * 65 = 16.250 punktów. Należy także wspomnieć, że obliczanie wyniku coraz częściej nie jest konieczne - wyjaśnia to jeden z kolejnych rozdziałów podręcznika. (TNX EI8IC, SP5UAF)
W czasie zawodów łatwo o popełnienie błędu - zdarza się to nawet najbardziej doświadczonym operatorom. Organizatorzy - po otrzymaniu od uczestników dzienników za zawody - dokonują weryfikacji: np. czy raport zapisany w twoim logu zgadza się z raportem nadanym przez twojego korespondenta itp. Po to właśnie wysyłamy do organizatora dzienniki. Jeśli w przypadku którejś z łączności występują niezgodności (źle odebrany raport, znak itd.), za taką łączność odejmowane są punkty i następuje przeliczenie końcowego rezultatu. (TNX EI8IC, SP5UAF)
Zdecydowanie NIE. Nie jest to dobrym zwyczajem. Znacznie lepszą i powszechnie stosowaną praktyką jest korzystanie z publikacji i baz QSL managerów dostępnych w Internecie. Bieżące informacje QSL są publikowane w większości magazynów krótkofalarskich. (TNX EI8IC)
Odpowiedź jest dość oczywista: należy startować w zawodach. W dużej ilości zawodów. Jeśli jest taka możliwość, dobrze jest skontaktować się z operatorami dużej stacji contestowej czy najbliższą stacją klubową często startującą w zawodach, aby wziąć udział w zespołowym starcie w gronie doświadczonych operatorów. To doskonały sposób na zdobycie umiejętności i skorzystanie ze wskazówek bardziej doświadczonych operatorów. (TNX EI8IC)
W większości zawodów są oddzielne kategorie dla stacji nasłuchowych (SWL), zatem wystarczy, że posiadasz licencję nasłuchową. Jeśli nauczysz się słuchać (oswoisz się z pasmem i ze znakami stacji contestowych), kiedy już uzyskasz własną licencję nadawcy, wystartujesz z poziomu znacznie wyższego niż ci, którzy zaczynają całkowicie od zera. Sukces w zawodach to w dużej mierze umiejętność słuchania. Poza tym warto także znaleźć stację klubową, która startuje w zawodach i dołączyć do zespołu operatorskiego - to będzie doskonała okazja do skorzystania z doświadczeń innych osób i poznania innych krótkofalowców zainteresowanych zawodami. (TNX EI8IC, SP5UAF)

Jeżeli masz jakieś uwagi do tekstu publikacji (sugestie, pomysły, korekty-tekstu itp.), będziemy wdzięczni za przekazanie ich w komentarzu. Jeśli to możliwe, prosimy o podpisanie komentarza swoim znakiem. Znaki wszystkich osób, których uwagi zostaną wykorzystane, będą umieszczone w nagłówku publikacji.

Publikacja została opublikowana i opracowana do otwartego wykorzystania przez wszystkich zainteresowanych. Od pierwszego wydania główna zasadą jest otwarty dostęp do publikacji.
Z powyższych powodów oraz dlatego, że w utworzenie i kolejne aktualizacje tekstów włożono wiele pracy i czasu, autorzy tekstów i tłumaczeń nie wyrażają zgody na jakiekolwiek wykorzystywanie publikacji w żadnych wydawnictwach (tradycyjnych czy internetowych) o charakterze komercyjnym czy dochodowym.