DX Cluster

Podczas pracy w zawodach, jeżeli pozwala na to wybrana kategoria (a więc we wszystkich kategoriach z grupy assisted oraz multi-op), korzystamy z DX Cluster’a. Wykorzystanie tej technologii wpływa w istotny sposób na sposób pracy w zawodach (przede wszystkim telegraficznych). Między innymi z tego powodu w regulaminach wielu zawodów istnieją wydzielone kategorie dla stacji, które wykorzystują DX Cluster.

Jeżeli w oknie DX Cluster’a pojawia się znak stacji, która jest dla nas nowym mnożnikiem (spot), po chwili jesteśmy na odpowiedniej częstotliwości. Przy pracy Multi-OP, gdzie mamy do dyspozycji stację mnożnikową, obserwacja spotów to zadanie operatora stacji mnożnikowej. Duże znaczenie ma szybkość działania – im szybciej znajdziemy się na częstotliwości mnożnika, tym lepiej dla nas. Jeśli przeoczymy pojawienie się na paśmie nowej stacji z poszukiwanego kraju i przejdziemy na jej częstotliwość dopiero po pewnym czasie, możemy być pewni, że pierwsze co usłyszymy, to ogromny pile-up wołających korespondentów. W zawodach wiele stacji wykorzystuje DX Cluster i jeśli pojawia się nowy mnożnik, na częstotliwości pojawiają się dziesiątki, o ile nie setki wołających.

W Zjeździe SP DX Clubu w 2009 roku brał udział Roger G3SXW, współorganizator i uczestnik wielu contestowych DXpedycji do krajów Zachodniej Afryki (m.in. 3X, 5V, 9G, 9L, TZ, XT). Roger opowiadał, że „syndrom DX Cluster’a” może być dla DXpedycji przekleństwem. Kiedy tylko znak takiej stacji – najczęściej poszukiwanego mnożnika, jedynej stacji z danego kraju – pojawi się na paśmie, ilość wołających jest tak duża i brak dyscypliny w wołaniu jest tak ogromny, że taki DX po nawiązaniu kilku QSO musi robić QSY. Niestety, jest wiele stacji, które mało słuchają, ale wołają DX’a bardzo intensywnie, często podczas łączności innego korespondenta.

Podczas zawodów telegraficznych z DX Cluster’a płynie ogromny strumień informacji. Jednakże nadmiar informacji może być problemem dla operatora: może przerodzić się w szum informacyjny. Dodatkowo należy zwracać uwagę na poprawność przychodzących informacji.

W tym rozdziale zostaną opisane niektóre z aspektów, dotyczących wykorzystania technologii DX Cluster w zawodach. Należy jednak pamiętać, że nie ma żadnej złotej zasady korzystania z tego narzędzia. Każdy musi znaleźć własne metody działania – adekwatnie do posiadanych umiejętności, możliwości swojej stacji, specyfiki zawodów, wybranej kategorii uczestnictwa itd.

Wypada także zaznaczyć, że informacje zawarte w tym rozdziale w żadnym wypadku nie stanowią wyczerpującego podręcznika korzystania z DX Cluster’a, ale jedynie krótkie podsumowanie najważniejszych opcji i możliwości tej technologii.

DX Cluster. Podstawy

Prawdopodobnie obecnie wiele osób używa zamiennie określeń packet cluster oraz DX Cluster. Dla uproszczenia w treści tego rozdziału te określenia także będą w większości przypadków wykorzystywane zamiennie.

W nie tak bardzo odległej przeszłości, kiedy nie było powszechnego dostępu do internetu, sieć packet radio stanowiła doskonałą, powszechnie wykorzystywaną przez radioamatorów możliwość wymiany informacji. Była to sieć zrealizowana za pośrednictwem radia, a nie kabli i światłowodów. Przesyłanie biuletynów, wysyłanie i odbieranie poczty, bezpośrednia komunikacja (chat) itp. – wszystko odbywało się przez radio. Obecnie, kiedy zdecydowana większość krótkofalowców posiada dostęp do internetu, korzystamy z tych samych informacji już nie drogą radiową, ale raczej za pośrednictwem sieci internetowej.

Sieć węzłów packet cluster to w pewnym sensie krótkofalarska sieć komputerowa. Użytkownicy podłączają się do wybranego węzła, a z kolei poszczególne węzły są połączone między sobą, aby wymieniać informacje wysyłane przez lokalnych użytkowników. W rezultacie powstaje rozległa sieć, w której użytkownicy współdzielą ogromne ilości informacji, między innymi:

  • informacje DX
  • informacje propagacyjne
  • ogłoszenia, komunikaty
  • poczta
  • serwisy pogodowe
  • bazy informacji QSL

Programy contestowe posiadają zazwyczaj wbudowane narzędzia typu telnet, pozwalające na łączenie się z węzłami packet cluster. Najczęściej naszym celem jest uzyskanie informacji o ciekawych DXach albo o nowych mnożnikach podczas pracy w zawodach. Narzędzia typu telnet wykorzystują mało już popularny interfejs tekstowy, w którym w tzw. linii poleceń wpisujemy odpowiednie komendy. Współczesne programy contestowe posiadają opcje, które zwalniają użytkownika z konieczności poznawania tego tekstowego interfejsu, ale należy wiedzieć, że może on mieć wiele zalet, dlatego warto znać przynajmniej podstawy.

DX Custer. Przedstawiamy się w sieci

Kiedy pierwszy raz próbujemy logować się do sieci packet (oczywiście używając swojego znaku), najczęściej należy podać swoje imię, QTH oraz długość i szerokość geograficzną. Zwykle podanie takich informacji (poza obowiązkowym znakiem) jest opcjonalne, ale jest to dobra praktyka, która użytkownikowi daje dodatkowe możliwości. Dane identyfikacyjne i lokalizacyjne można aktualizować i zmieniać w każdym momencie.

Jeśli jesteśmy podłączeni do Cluster’a, możemy na przykład wydać komendę SET/NAME [name], aby wprowadzić swoje imię. W podobny sposób możemy uaktualnić swoje QTH (komenda SET/QTH [QTH] oraz współrzędne geograficzne (komenda SET/LOCATION, np. podana w następujący sposób: SET/LOCATION 39 2 N 77 7 W). Określenie swoich współrzędnych geograficznych może jest bardzo przydatne. Niektóre systemy DX Cluster posiadają opcje, dzięki którym wraz z informacją o stacji DX jest podawany kierunek w stopniach od naszej stacji.

Udostępnione przez nas informacje są widoczne dla innych użytkowników Cluster’a. Podanie komendy typu SHOW/STATION SP5XYZ, spowoduje uzyskanie dostępnych informacji o znaku SP5XYZ. Z kolei komenda SHOW/USERS, spowoduje wyświetlenie znaków stacji, które są podłączone do tego samego cluster’a (węzła). Możemy nawiązać rozmowę z wybranym znakiem (taki cluster’owy „chat”), używając komendy TALK [Znak]. Kiedy zakończymy rozmowę, używamy komendy /EXIT , aby przejść do normalnego trybu pracy.

Korzystając z sieci packet cluster możemy uzyskać wiele cennych, krótkofalarskich wiadomości: poza informacjami o DXach są to biuletyny DX, regulaminy zawodów, kalendarze zawodów, prognozy propagacyjne itd.

DX Custer. Gdzie są DXy

Najczęściej korzystamy z Cluster’a w celu uzyskiwania informacji DX, a w czasie zawodów jest to praktycznie jedyne zastosowanie. Pojawiające się nowe informacje (spoty) są na bieżąco wyświetlane na ekranie. Możemy także użyć komendy SHOW/DX, która powoduje wyświetlenie pięciu ostatnich spotów. Możemy tej komendy użyć w postaci SHOW/DX/20 – to spowoduje wyświetlenie ostatnich dwudziestu spotów itd. Jeżeli interesują nas informacje z wybranego pasma, np. 20 metrów, użyjemy komendy typu SHOW/DX/10 20 – uzyskamy informację o dziesięciu ostatnich spotach z pasma 20 metrów.

Jeżeli sami chcemy wysłać informację DX do sieci DX Cluster, wpisujemy ją w następującej postaci: DX [QRG] [znak] [komentarz], na przykład DX 14010 7X0DX listening up. Wciskamy [Enter] i nasza informacja trafia do sieci. To wszystko warto znać, jeśli korzystamy bezpośrednio z interfejsu DX Cluster’a. Jednakże współczesne programy contestowe jak też dedykowane dla systemów okienkowych *(Windows czy Linux) narzędzia posiadają rozbudowane możliwości łatwej obsługi DX Cluster’a bez konieczności ręcznego wpisywania jakichkolwiek komend.

Dość obszerną listę węzłów packet cluster można znaleźć na stronie internetowej prowadzonej przez Bill’a NG3K pod adresem http://www.ng3k.com/Misc/cluster.html. Należy jednak pamiętać, że poszczególne węzły korzystają z różnego oprogramowania i choć najważniejsze komendy są identyczne lub podobne, w pewnych przypadkach mogą się jednak znacznie różnić. W każdym wypadku podanie komendy HELP spowoduje wyświetlenie pliku pomocy. Krótki opis najważniejszych poleceń systemu packet cluster można znaleźć na stronie WWW http://www.cpcug.org/user/wfeidt/Misc/pctut.html.

Najważniejsze z punktu widzenia contestmana są możliwości filtrowania spotów. Omówimy je dokładniej w dalszej części rozdziału.

Dlaczego wysyłamy spoty

Artykuł tego rozdziału to tłumaczenie rozmowy z listy dyskusyjnej cq-contest@contesting.com. Oryginalnie stanowił odpowiedź na pytanie o przyczynę wysyłania dużej ilości spotów przez niektóre stacje w czasie zawodów. Opis dotyczy stacji W3LPL – jednej z najsilniejszych stacji contestowych z USA.

Na początek małe wprowadzenie. Na stacji W3LPL jest 12 stanowisk operatorskich: po dwa na każde pasmo. Każda para transceiverów jest podłączona do jednego wzmacniacza mocy (w sumie sześć pracujących wzmacniaczy mocy w czasie zawodów). Jest to skonfigurowane w taki sposób, że w danym momencie możliwe jest nadawanie tylko z jednego z dwóch transceiverów na danym paśmie.

Kiedy pasmo jest otware (lub istnieją przesłanki, pozwalające sądzić, że może być otwarte), zawsze pasmo obserwuje dwóch operatorów. Jeden jest głównym operatorem, który podaje CQ i odpowiada wołającym. Drugi operator cały czas przestraja się po paśmie i szuka stacji, z którymi jeszcze nie nawiązano łączności (nie tylko mnożników). Na każdym z pasm operator przesłuchujący pasmo, może to robić w tym samym czasie, kiedy główny operator nadaje na tym samym paśmie. Operatorzy z danego pasma często zamieniają się rolami, aby nie wpaść w rutynę i cały czas pracować efektywnie.

Teraz wyobraźcie sobie, że przeszukujecie pasmo, aby znaleźć stacje, których jeszcze nie ma w logu. Przestrajacie odbiornik, słyszycie znak i wpisujecie do logu. W 99% przypadków będzie to znak, z którym już była łączność. Często znak takiej stacji jest wyświetlany w oknie BANDMAP, co oznacza, że taki znak pojawił się w DX Clusterze w ciągu ostatniej godziny. W takim wypadku nie zawracacie sobie głowy taką stacją i dalej przeszukujecie pasmo.

Czasem jednak słyszycie stację, której znak nie pojawia się w oknie BANDMAP. Wysłanie spotu to zaledwie kliknięcie kombinacji dwóch klawiszy. Na stacji W3LPL wysyłamy spot każdej stacji, która nie pojawia się w oknie BANDMAP – nawet jeżeli taka stacja wcześniej wielokrotnie pojawiła się w DX Clusterze. Dlaczego tak robimy?

  • a) To sprawia, że BANDMAP’a zawsze zawiera aktualne wpisy; kiedy następnym razem przestrajacie się po paśmie i jesteście na tej samej częstotliwości (np. 15 minut później), macie na swojej BANDMAP’ie znak, z którym już była łączność i nie tracąc czasu możecie dalej przeszukiwać pasmo.
  • b) Spoty wysłane do DX Cluster’a pomagają innym członkom klubu. Na pewno w czasie ostatnich zawodów wielokrotnie trafiliście na P40V w paśmie15 metrów. Ale być może inny członek klubu pracuje w kategorii Single-Operator Assisted, czasem może poświęcić na udział w zawodach tylko kilka godzin i być może jeszcze nie ma w logu stacji P40V. Wysyłając spot być może pomagamy takiemu operatorowi w zwiększeniu wyniku dzięki temu, że nawiąże QSO z P40V. Jeżeli zależy nam na wyniku klubu w podkategorii Club Competition, powinniśmy dbać o wysyłanie spotów.
    Prawie każda osoba obserwująca osiągnięcia swojego klubu stwierdzi, że wynik klubu w kategorii Club Competition zależy nie tylko od wyników stacji, które startują w pełnym wymiarze godzin, ale nawet w większym stopniu ten wynik jest uzależniony od rezultatów mniejszych stacji i operatorów, którzy z jakichś powodów, mogą startować w zawodach tylko przez kilka godzin.
    Wysyłanie aktualnych spotów, sprawia, że stacje tego typu (głównie Single-Operator Assisted i niewielkie przedsięwzięcia Multi-Operator) mogą osiągnąć maksymalny wynik w czasie swojego ograniczonego czasu udziału w zawodach i przy swoich antenowych ograniczeniach. Stacja używająca drutowych anten może bez trudu nawiązać łączność z P40V w niedzielne popołudnie.
  • c) Wysyłanie spotów sprawia, że operator przeszukujący pasmo jest cały czas zdyscyplinowany i efektywny. Dobry operator przeszukujący pasmo cały czas jedną rękę trzyma na gałce VFO, a drugą na klawiaturze… i cały czas wpisuje znaki, sprawdza BANDMAP’ę i wciska kombinację klawiszy, powodującą wysyłanie spotów. W ten sposób można wysłać nawet 100 spotów w ciągu godziny. Przeszukiwanie pasma nie jest czasem przerwy, kiedy czeka się na swoją kolej do pracy na głównej stacji. Jest to praca wymagająca takiej samej dyscypliny i praktyki jak praca operatora głównej stacji. Nie można przestać przesłuchiwać pasma, nie można przestać informować innych członków klubu o stacjach na paśmie… co kilka minut znajduje się nową stację, której na tej częstotliwości kilka minut temu jeszcze nie było. Oczywiście nawiązuje się łączność z taką stacją i wysyła spot.

Pracowanie na wynik klubu jest jedną z cech, które sprawiają, że zespół operatorski W3LPL to naprawdę zgrana grupa operatorów. To prawda, czasem w ciągu jednych zawodów wysyłamy ponad 6 tysięcy spotów – to przynosi korzyść nie tylko członkom PVRC (Potomac alley Radio Club), ale wszystkim stacjom Multi-Operator i Single-Operator Assisted.
Dlaczego członkowie PVRC postępują w ten sposób, że wszystkie te spoty, trafają także do innych klubów, które stanowią nasza konkurencję? Z jednej strony dlatego, że to jest po prostu dobre dla samych zawodów: wszysko, co może wpłynąć na zwiększenie aktywności stacji w zawodach, pozytywnie wpływa na nasze hobby jako takie. Z drugiej strony członkowie PVRC korzystająze spotów wysyłanych przez członków innych klubów – sa to dziesiątki tysięcy spotów. W ten sposób członkowie krótkofalarskiej społeczności dzielą się informacjami, których nie jest w stanie dostarczyć żadna pojedyncza osoba czy organizacja. Poza tym sądzimy, że informacje, które uzyskujemy w ten sposób nie decydują o tym, kto zwycięża w zawodach. Znaczenie ma raczej to, w jaki sposób operator potrafi wykorzystać te informacje.

Kilka słów podsumowania

Uzupełniając wypowiedź Eric’a K3NA warto przypomnieć kilka informacji o kategorii Club Competition, która istnieje np. w zawodach CQ WW.

Wysyłając log za zawody, w odpowiednim miejscu pliku Cabrillo umieszczamy nazwę klubu, jeżeli chcemy, aby nasz wynik był zaliczony do wyniku klubowego. Obok przedstawiono część nagłówka pliku Cabrillo za zawody CQ WW CW z podaną nazwą klubu.

Wynik klubu w kategorii Club Competition to suma wyników wszystkich członków klubu, którzy w logu umieszczą nazwę klubu. Ważne jest, aby nazwa klubu była podawana w jednakowy sposób przez wszystkich członków. Np. nazwy, które należy podawać w plikach Cabrillo (format elektronicznych dzienników za zawody) w zawodach CQWW są wymienione na stronie internetowej: https://www.cqww.com/clubnames.htm.

DX Cluster w zawodach

Jeżeli podczas pracy w zawodach zamierzamy korzystać z DX Cluster’a,, musimy przede wszystkim sprawdzić, czy regulamin zawodów nie przewiduje oddzielnych kategorii dla stacji, korzystających z sieci DX Cluster.

Wynik osiągany w zawodach zależy zarówno o d ilości QSO jak i od osiągniętego mnożnika. Dobry operator musi zwracać uwagę na obydwa czynniki. W zawodach CQ WW mnożnikiem są podmioty DXCC oraz strefy WAZ. We współczesnych programach contestowych można tak ustawić parametry programu, aby po podłączeniu do DX Cluster’a w oknie spotów były wyświetlane tylko nowe mnożniki. Dzięki temu, jeżeli na paśmie pojawi się nowy dla nas mnożnik i ktoś wyśle informację o pracy takiej stacji do DX Cluster’a, w ciągu kilku sekund sekund możemy znaleźć się na częstotliwości takiej stacji, aby ją zawołać. Wykorzystanie DX Cluster’a może więc znacznie wpłynąć na osiągnięty wynik. Dlatego też w wielu zawodach dla stacji korzystających z tej możliwości pracy wydzielono oddzielne kategorie uczestnictwa.

Programy contestowe standardowo filtrują wszystkie znaki, z którymi już była łączność na danym paśmie/emisji. Zazwyczaj nie wyświetlamy takich znaków w oknie spotów, ale wyświetlamy w oknie Banmapy, co jet bardzo pomocne przy ręcznym skanowaniu pasma. Ogólnie rzecz biorąc: spoty z DX Cluster’a i Bandmapa to w sumie potężne narzędzie w pracy contestowej.

DX Cluster jest szczególnie przydatny w zawodach telegraficznych oraz zawodach cyfrowych. Jest to spowodowane możliwościami, jakie dają najnowsze technologie: odbiorniki sprzężone z oprogramowaniem, pozwalającym na jednoczesne dekodowanie wielu znaków i automatyczne wysyłanie spotów. Więcej informacji na ten temat znajduje się w kolejnych rozdziałach.

Bezpośrednie podłączenie do węzła DX Cluster

Każdy współczesny program contestowy posiada wbudowane możliwości bezpośredniego połączenia się z wybranym węzłem DX Cluster. Programy mają także możliwość podstawowego filtrowania przychodzących spotów. Omówimy to na przykładzie N1MM Logger+.

W głównym oknie programu wybieramy menu [Window], a następnie polecenie [Telnet]. Wyświetlone zostanie okienko, w którym mamy do dyspozycji wiele zakładek. Pierwsza, [Clusters], zawiera listę wyboru DX Cluster’ów, z którymi możemy się połączyć. Tę listę można oczywiście edytować. Dla przykładu zostanie wybrany cluster VE7CC. Inne opcje widoczne w tej zakładce sa chyba dość oczywiste i nie wymagają specjalnego wyjaśniania.

W zakładce [Band/Modes] mamy z kolei listę pasm i emisji wraz z polami wyboru. Możemy tutaj wskazać, które pasma czy emisje nas interesują. Jeżeli np. startujemy w zawodach na jednym paśmie i tylko na fonii, w tej zakładce możemy ograniczyć (przefiltrować) spoty tylko do tych, które będą nas dotyczyć.

Kolejna zakładka, [Filters], zawiera bardziej zaawansowane opcje filtrowania otrzymywanych spotów. Te opcje są warte omówienia.

  • Show non-workable spots: opcja określa, czy będą wyświetlane spoty takich stacji, z którymi nie można nawiązywać łączności w zawodach (np. stacje poza pasmem, stacje potencjalnie pracujące inną emisją itd.); znaki takich stacji będą wyświetlane kolorem szarym;
  • Save Spots: włączenie tej opcji powoduje, że otrzymywane spoty sa zapisywane do pliku tekstowego (np. do analizy po zawodach);
  • Show only spots that are in call history: wyświetlane będą spoty tylko takich stacji, które występują w bazie danych historii znaków;
  • QSYing wipes call and puts it in the bandmap: bardzo pożyteczna opcja; wyobraźmy sobie, że w polu CALL mamy wpisany znak jakiejś stacji, którą np. próbujemy wołać, ale nie udaje nam się dowołać; w takim wypadku, kiedy zrobimy QSY, znak tej stacji zostanie automatycznie umieszczony na bandmapie i usunięty z pola CALL – o takim właśnie zachowaniu decyduje ta opcja;
  • Randomize Incoming Spot Frequencies: wśród DXmanów znana jest taka metoda wołania ciekawej stacji, która mówi, aby wołać tę stację nieco z boku, a nie dokładnie na jej częstotliwości; włączenie tej opcji powoduje takie właśnie zachowanie: jeżeli klikniemy w spot, program automatycznie doda lub odejmie (losowo) kilka hertzów w stosunku do częstotliwości spotowanej stacji;
  • Include spots originating in: opcje umieszczone w tej sekcji pozwalają na ograniczenie spotów wg. ich pochodzenia; np. w przypadku SP DX Contest (zakładając, że pracujemy z SP) możemy ograniczyć spoty tylko do tych wysłanych przez stacje z Polski, a w zawodach WAE zapewne warto ograniczyć listę tylko do tych wysłanych przez stacje europejskie itd.
  • Blacklisted Spots: w czasie zawodów, szczególnie dużych, często zdarza się, że niektóre znaki są bardzo często błednie odbierane i w taki sposób spotowane, np. A61AJ jest spotowany jako AB1AJ albo SO4M jest spotowany jako S04M itd.; jeśli dostrzegamy taką sytuację w czasie zawodów, możemy uaktywnić filtr oraz dodać błędny znak do listy – nie będzie wyświetlany na liście spotów;
  • Blacklisted Spotters: zdarza się, że wczasie zawodów dostrzegamy, że niektóre ze spotujących stacji mają wyraźne tendencje do wysyłania niepoprawnie odebranych znaków; w takim wypadku można uaktywnić ten filtr i dodać znaki takich „błędogennych” stacji do czarnej listy; spoty pochodzące od tych stacji nie będą wyświetlane na liście;
  • Preferred Spotters: przeciwieństwo poprzedniej opcji – możemy wpisać znaki stacji, które preferujemy jako źródło spotów.

Ekran [Telnet] zawiera jeszcze dwie zakładki – [Spot Comment] oraz [BandPlans], których nie będziemy tutaj szerzej wyjaśniać. Sposób ich wykorzystania wydaje się być dość przejrzysty. Zamiast tego skupimy sie na podpowiedzi wyświetlanej w zakładce [Filters]. Treść tej wskazówki mówi: Filter as many spots as you can at the cluster. It lowers the cpu workload on your computer(s). Czyli, tłumacząc na polski: Filtruj jak najwięcej spotów na poziomie serwera. To obniża wykorzystanie zasobów procesora twojego komputera (komputerów).

Otóż wszystkie filtry, które powyżej omówiliśmy mówią nam o tym, co będzie wyświetlane w programie contestowym. Jednakże niezależnie od tego „w tle” do naszego programu dotrze cała masa niepotrzebnych spotów, które komputer będzie musiał „obrobić”, tj. przetworzyć i przefiltrować. Wszystkie te informacje dotrą za pośrednictwem protokołu telnet, obciążając łącze internetowe i procesor komputera. Zupełnie niepotrzebnie.

Jak już zostało wspomniane, logując się do węzła DX Cluster przedstawiamy się swoim znakiem. Dla swojego znaku możemy ustawić szereg opcji, które decydują o tym, jakie informacje będą wyśle do nas DX Cluster. Inaczej mówiąc: możemy zdefiniować filtrowanie otrzymywanych informacji.

Serwery obsługujące węzły DX Cluster korzystają z różnego oprogramowania i w zależności od niego nieco inaczej wyglądają komendy, włączające/wyłaczające filtry. Najczęściej spotykane systemy to CC Cluster oraz AR-Cluster. Na umieszczonej obok ilustracji widać ekran usługi telnet podłączonej do serwera K7AR, wykorzystującego oprogramowanie AR-Cluster. Czerwoną ramką zaznaczone jest pole przeznaczone do wpisywania poleceń, które chcemy wysłać do serwera (wysyłamy je, wciskając klawisz [ENTER]). Na przykład, aby wyłączyć wysłanie do nas przez serwer spotów pochodzących od Skimmerów, należy użyć polecenia: SET DX FILTER NOT SKIMMER.

Z kolei gdybyśmy chcieli wyłączyć spoty dotyczące polskich stacji (np. w SP DX Contest), użyjemy polecenia: SET DX FILTER CTY <> SP. Sama komenda SET DX FILTER (bez dodatkowych parametrów) spowoduje wyczyszczenie wszystkich ustawionych dla naszego znaku filtrów.

Węzły AR-Cluster posiadają bardzo przydatne w zawodach metody filtrowania spotów, pochodzących od CW Skimmerów, np.:

  • SET DX FILTER SKIMVALID – będa wyświetlane tylko takie spoty, które zostaną rozpoznane jako poprawne: ten sam znak pojawiający się minimum dwa razy, na tej samej częstotliwości +/-3kHz;
  • SET DX FILTER BUSTED – uznanie spotu za przekłamany; następuje jesli na tej samej częstotliwości +/- 0,1kHz zostały zaspotowane dwa znaki podobne do siebie; podobieństwo ustalane na podstawie tego, że jeden znak może być przekształcony w drugi poprzez dodanie, odjęcie lub zmianę jednej z liter/cyfr wystepujących w znaku.

Możliwości filtrowania jest oczywiście znacznie więcej. Wiele komend, wykorzystywanych w serwerach AR-Cluster zebrał i udostępnił na swojej stronie internetowej niemiecki krótkofalowiec DL9GTB. Są dostępne pod adresem URL: https://www.torsten-ernst.de/modules/Skimmer-Server/Docs/ArcDx.html.

Bardzo wiele zależy od indywidualnych preferencji i przyzwyczajeń. Jednakże w czasie zawodów – szczególnie jeśli jest to duży contest, podczas którego sytuacja może się dynamicznie zmieniać – znacznie praktyczniejszym rozwiązaniem jest wykorzystanie zewnętrznego programu do zarządzania parametrami DX Cluster’a i podłączenie się do tego programu z poziomu programu contestowego. Taki sposób konfiguracji zostanie opisany w kolejnym podrozdziale. Wykorzystamy do tego powszechnie dostępne, darmowe oprogramowanie CC User, przeznaczone do współpracy z węzłami, wykorzystującymi oprogramowanie CC Cluster.

Podłączenie do węzła DX Cluster za pośrednictwem programu „CC User”
Program „CC User”


Oprogramowanie CC User jest przeznaczone do współpracy z węzłąmi, wykorzystującymi oprogramowanie serwerowe CC Cluster. Program jest przeznaczony do pracy w systemie Windows i umożliwia intuicyjną współpracę z serwerem. Komnedy wysyłane do serwera są ukryte pod przyciskami programu, nie ma więc konieczności ich pamiętania, choć oczywiście program umożliwia także bezpośrednie korzystanie z ręcznie wpisywanych poleceń. Program jest dostępny pod adresem: http://www.bcdxc.org/ve7cc/.

Po zainstalowanu programu warto tak skonfigurować jego uruchamianie, aby był uruchamiany w trybie administratora systemu, szczególnie w systemie Windows 10. Nie będziemy tutaj opisywać wszystkich możliwości programu – warto je po prostu przeklikać i poznać.

Po podłączeniu się do wybranego węzła DX Cluster możemy rozpocząć pracę i konfigurację. Dla nas najwżniejsze będzie konfigurowanie filtrowania danych oraz umożliwienie współpracy programu z naszym oprogramowaniem contestowym.

Program CC User posiada szereg zakładek. Dla potrzeb filtrowania danych najbardziej dla nas interesujące są pierwsze cztery. W zakładce [Settings] możemy skonfigurowac szereg opcji związanych z danymi naszej stacji, ale jest tutaj także pole „Skimmer”, które decyduje o tym, czy będziemy otrzymywać spoty pochodzące z CW Skimmerów.

Jeżeli zaznaczymy pole i następnie wciśniemy przycisk [Tell Cluster], do serwera zostanie wysłana odpowiednia, która spowoduje włączenie otrzymywania spotów z CW Skimmerów. Jeśli pole było zaznaczone i je odznaczymy – po wciśnięciu [Tell Cluster] do serwera zostanie przesłana komenda, która wyłączy otrzymywanie spotów z CW Skimmerów. Użycie przycisku [Ask Cluster] powoduje sprawdzenie na serwerze, jakie filtry mamy aktualnie ustawione i program odpowiednio zaktualizuje wartości (parametry) wyświetlanych pól.

W kolejnych zakładkach ([Country], [State] oraz [Bands/Key]) możemy ustawiać zaawansowane filtry, dotyczące spotów. Jeżeli np. zamierzamy wystartować w zawodach ARRL D CW Contest, warto skupić się na zakładce [Country] – tutaj powinniśmy zaznaczyć prefiksy „K” oraz „VE”, jako typ filtra wybrac „DX Country”, a jako sposób działania wybrać „Pass”. Oczywiście po zaznaczeniu wszystkich tych opcji należy kliknąć w przycisk [Tell Cluster], który wysyła odpowiednie komendy do serwera. Dla lepszego zobrazowania, opisane opcje zaznaczono strzałkami na ilustracji.

W oknie, wyświetlającym komunikaty wysyłane do serwera i otrzymywane zwrotnie, widać, że do serwera został przesłana komenda o treści: SET/FILTER DXCTY/PASS K,VE. Gdybyśmy wpisali ją ręcznie – i przesłali, też by zadziałała, ale CC User pozwala nam w znacznym stopniu zapomnieć o składni poleceń, a zamiast tego posługiwać się opcjami programu. Kiedy po takim ustawieniu filtrów spojrzymy w okno spotów otrzymanych z DX Clustera (zakładka [DX]), może wyglądać jak na poniższej ilustracji. Widać, że filtr zadziałał. Wyswietlane są tylko spoty z USA i Kanady.

Podobny efekt osiągniemy, podłączając sie do DX Cluster’a bez filtracji danych, a filtry ustawiając w programie contestowym. Różnica będzie taka, że w taki sposób obciążymy dodatkowo komputer i łącze internetowe. Ustawienie filtrów na poziomie serwera sprawia, że otrzymujemy już przefiltrowane dane, odciążając lokalne zasoby komputera. Natomiast filtry ustawiane bezpośrednio w programie contestowym można ustawić dodatkowo, np. na poziomie DX Clustera przefiltrować dane wg. krajów, a w programie contestowym ustawić znaki na czarnej liście spotterów itd.

Zakładki programu CC User pozwalają na ustawianie wielu filtrów: wg. krajów, wg. kontynentów, pasm, zakresów częstotliwości itd. Warto zapoznać się z tymi możliwościami jak też z opcjami, które umożliwiają ręczne konfigurowanie filtrów. Warto wreszcie wspomnieć, że CC User pokazuje także dane z prognoz propagacyjnych, ogłoszenia oraz daje dostęp do systemu poczty i biuletynów (np. umożliwia lekturę kolejnych wydań „425 DX News” w tekstowej postaci). Warto poznać dostępne opcje – są bardzo przydatne nie tylko w zawodach, ale także w codziennym DXowaniu.

Podłączenie programu contestowego do CC User

Tymczasem zajmijmy się tym, jak przekazać spoty z programu CC User do naszego programu contestowego. Nie jest to trudne zadanie. Program CC User może działać jako lokalny serwer telnet. Aby było to możliwe, z menu [Configuration] należy wybrac opcję [Ports/Logging Program], następnie należy skonfigurować kilka opcji. Najważniejsze są widoczne w sekcji [Logging Program Connection]. Tutaj należy zaznaczyć opcję [Enable Telnet] oraz najlepiej pozostawić wskazany domyślny port czyli pozostawić włączoną opcję [Use Port 7300]. Dodatkowo można wskazać, jakie informacje mają być przekazywane do programu logującego, zaznaczając odpowiednie opcje w sekcji [Data Sent to Logging Program]. Po zaznaczeniu odpowiednich opcji klikamy [Apply], aby zatwierdzić wybrane ustawienia.

To wszystko jeśli chodzi o program CC User. Oczywiście uruchamiamy program, podłączamy się do DX Clustera, ustawimy filtry itd. Następnie przechodzimy do naszego programu logującego. Konfiguracja zostanie ponownie przedstawiona na przykładzie N1MM Logger+.

W menu programu wybieramy pozycję [Window], a następnie opcję [Telnet]. W okienku telnetowym przechodzimy do zakładki [Clusters], a następnie wybieramy przycisk [Edit List], który powoduje wyświetlenie okna z listą wezłów DX Cluster i możliwością dodania nowej pozycji.

Po kliknięciu edycji listy otwiera się okienko, na którym wyświetlana jest lista zdefiniowanych już adresów DX Clusterów i jest możliwość dodania nowego adresu (po przejściu na koniec listy.

W nowym wierszu w kolumnie [Cluster Name] wpisujemy nazwę, która będzie identyfikować nasze połączenie. Nie musi być to znak – może to być nazwa własna. W polu [URL] musimy podać adres (URL lub IP), do którego będzie próbował łączyć się program contestowy. W polu tym wpisujemy wartość: localhost:7300 (localhost oznacza adres lokalnego komputera, a po dwukropku podawany jest numer portu, po którym będzie następowało łączenie do serwera telnet – musimy podać numer portu zdefiniowany wcześniej w programie CC User. Na poniższym przykładzie jako nazwy użyto etykiety „1 LOCAL„.

Takiej nazwy użyto z przyczyn czysto praktycznych – aby zawsze pojawiała się na na górze listy (przy wybieraniu serwery są wyświetlane alfabetycznie, wg. nazw – widać to na kolejnej ilustracji). Po zdefiniowaniu opisanych informacji klikamy [OK]. Następnie z rozwijanej listy możemy wybrać zdefiniowany przez nas serwer.

Wybranie nowego serwera spowoduje, że w oknie [Telnet] automatycznie zmieni się treść przycisku połączenia, na poniższym przykładzie jest to [Connect to 1 LOCAL].

Klikamy w ten przycisk i gotowe. Podłączyliśmy się do spotów, które odbiera i lokalnie rozsyła nasza instalacja programu CC User, który jest odpowiedzialny za filtrowanie danych, ewentualne zmiany ustawień filtrów w czasie zawodów itd. Do pracy w zawodach zwykle wykorzystujemy dwa monitory, okno CC User można więc umieścić na pulpicie jednego z monitorów.

Self-spotting

Tematem związanym z wykorzystaniem technologii DX Cluster, często wzbudzającym wiele emocji jest zjawisko określane angielskim terminem self-spotting. Chodzi o operatorów, którzy wysyłają do sieci DX Cluster informacje o pracy własnej stacji.

Niestety zdarza się dość często, że nieuczciwi operatorzy podłączają się do sieci packet cluster używając wymyślonego znaku. Wyobraźmy sobie, że do sieci DX Cluster podłączony jest znak SP5ZZZ. Do DX Cluster’a trafiają co jakiś czas wpisy podawane przez ten znak i informujące o pracy stacji np. JT9XXX. Okazuje się jednak, że znak SP5ZZZ nie istnieje i w rzeczywistości ktoś, kto używał tego znaku w DX Clusterze podłączył się z jakiegoś QTH w Mongolii. Oprogramowanie obsługujące packet cluster rejestruje poza znakiem także takie informacje, jak adres IP, z którego dany znak się zalogował i bardzo łatwo można stwierdzić, czy nie nastąpiło zajwisko self-spotting’u. Administratorzy niektórych DX Cluster’ów po zawodach wysyłają na listy dyskusyjne zestawienia, w których wskazują odnalezione „niezgodności”.

Czasem zdarza się, że stacje wysyłają spoty o własnej pracy, używając własnego znaku. Takie zachowanie wynika raczej z niewiedzy operatora, ale mimo to może być przyczyną dykswalifikacji stacji w zawodach. W coraz więszkej ilości regulaminów zawodów pojawiają się zapisy, mówiące wprost, że self-spotting jest zabroniony. Jednak nawet jeśli takiego zapisu w regulaminie wprost nie ma, należy pamiętać, że takie zachowanie jest bardzo źle postrzegane. Jest wiele innych sposób na poprawienie swojego wyniku, znacznie lepszych niż self-spotting, który raczej świadczy o małym doświadczeniu i lenistwie operatora.


Publikacja została opublikowana i opracowana do otwartego wykorzystania przez wszystkich zainteresowanych. Od pierwszego wydania główna zasadą jest otwarty dostęp do publikacji.
Z powyższych powodów oraz dlatego, że w utworzenie i kolejne aktualizacje tekstów włożono wiele pracy i czasu, autorzy tekstów i tłumaczeń nie wyrażają zgody na jakiekolwiek wykorzystywanie publikacji w żadnych wydawnictwach (tradycyjnych czy internetowych) o charakterze komercyjnym czy dochodowym.

Jeżeli masz jakieś uwagi do tekstu publikacji (sugestie, pomysły, korekty-tekstu itp.), będziemy wdzięczni za przekazanie ich w komentarzu. Jeśli to możliwe, prosimy o podpisanie komentarza swoim znakiem. Znaki wszystkich osób, których uwagi zostaną wykorzystane, będą umieszczone w nagłówku publikacji.